„Poczet kabaretu polskiego” w retrospektywie [cz. VIII]: Kabaret Paka

Dziś bierzemy na tapetę kabaret „Paka”. Powstał w 1984 roku, w Jeleniej Górze. Obecnymi członkami kabaretu są: Krzysztof Langer, Robert Wróblewski i Krzysztof Rogacewicz. Grupa prezentuje skecze o tematyce obyczajowej i politycznej. A czego więcej dowiemy się z wywiadu przeprowadzonego przez Janusza R. Kowalczyka, zatytułowanego „Nie jest źle, jest zabawnie”? O tym poniżej. Zapraszamy!

Dziennikarz: Kiedy uformowaliście się jako kabaret „Paka”?

Kabaret Paka: Pomijając czas przeznaczony na poszukiwania i szkolenia, nasz kabaret skrystalizował się mniej więcej w 1989 r. Zagraliśmy wtedy pierwszy program – „Dziadów” cz. V. Później była „Premiera dla premiera”. Nasz występ w gangsterskich kostiumach, na Ogólnopolskich Spotkaniach z Piosenką Kabaretową OSPA ’91 w Ostrołęce, był zaczątkiem programu „Mafia narodowa”. Chcemy, żeby był gotowy w kwietniu na przegląd kabaretów PAKA ’92 w Krakowie.

D.: Kto jest głównym autorem tekstów i pomysłów?

K.P.: Wszystkie elementy są autorskie, może poza zapożyczeniami z Gershwina czy Vivaldiego. Przynosimy własne teksty i powoli wspólnie się w nie wgryzamy.

D.: Od 1989 roku pojawiliście się na różnych festiwalach. Z pewnością macie coś na koncie…

K.P.: Na krakowskim przeglądzie PAKA ’89 zdobyliśmy Grand Prix. Rok później otrzymaliśmy tam kilka nagród specjalnych. W tym roku nie startowaliśmy w konkursie, tylko braliśmy udział w „Pojedynku satyryków” obok „Konia polskiego”, „Bez nas” i kabaretu ze Związku Radzieckiego. W 1990 r. zdobyliśmy Grand Prix na OSPA w Ostrołęce. W tym roku dostaliśmy „Złotą Szpilkę” w Lidzbarku Warmińskim i nagrodę specjalną „Szpilek” na OSPA ’91 w Ostrołęce.

D.: No i co? Oddacie się sztuce?

K.P.: Myśmy już postanowili, tylko – ha, ha – nasze żony jeszcze o tym nie wiedzą! Mamy wiele przyjemności i satysfakcji ze wspólnej pracy. A to chyba wystarczający powód, by kabaretem zająć się na serio.

D.: Program kabaretu „Paka” w wielu punktach odwołuje się do bieżącego życia politycznego. Traktujecie całą politykę jako trampolinę dla waszych dowcipów?

K.P.: Polityki nie unikamy, ale nie opowiadamy się za jakąkolwiek jej opcją. Pokazując absurdy, także polityczne, opowiadamy się za sensem. Poza tym program kabaretowy nie ma zbawiać świata, tylko bawić widzów.

D.: Znakomicie bawi publiczność „wschodni magik”, który przy pokazywaniu szarlatańskich sztuczek obnaża tandetę swojego oszukańczego warsztatu.

K.P.: To nasz ukłon w stronę kabaretu przedwojennego, nie tylko polskiego. To jest taki ponadczasowy śmiech dla śmiechu.

D.: Jak są odbierane wasze występy? Wszędzie życzliwie, czy miewaliście trudne chwile?

K.P.: Na Biesiadach Humoru w Lidzbarku Warmińskim ludzie jedli i pili przy stołach. Facet przy stoliku najbliższym sceny stale coś dopowiadał: „uczesz się!”, „uśmiechnij się!”, „powiedz coś!” itp. Okazuje się, że ten dokuczliwy osobnik to był akurat… senator. Jak zdjął marynarkę i został w krótkiej koszulce, ujawnił tatuaże aż po łokcie. Więc to nie do końca prawda, że ogólnie jest źle. Jest zabawnie.

Z powyższych fragmentów wywiadu, można się sporo dowiedzieć o ówczesnym kabarecie, jak i o samej grupie artystycznej „Paka”. Jednak znowu przeszkadza (przynajmniej mnie) brak podpisów przy wypowiedziach kabaretu lub też zaznaczenia na początku, że dziennikarz rozmawia z przedstawicielem zespołu, którym jest jeden z członków grupy.

 

ANETA TABISZEWSKA

 

Fragmenty wywiadu pochodzą z artykułu Janusza R. Kowalczyka, Nie jest źle, jest zabawnie, Rzeczpospolita, Warszawa 1991.

Z wizytą u laureatów PAKI 1985-1994 [cz. VIII]

Z WIZYTĄ U LAUREATÓW PAKI 1985-1994

CZĘŚĆ VIII
PAKA 1992

W dzisiejszej części skupimy się na roku 1992. Jest to rok ważny, ponieważ dożywotnim konferansjerem zostaje Piotr Bałtroczyk. Przegląd przeżywa jednak kryzys, bowiem do konkursu zgłosiła się najmniejsza jak dotąd liczba kabaretów- tylko 7. Podobnie jak w poprzednich latach, w archiwach PAKI brak oficjalnej informacji na temat przyznanych nagród. Oczywiście znamy zwycięzców, ale niestety bez określenia miejsc, które zdobyli. I tak w 1992 roku nagrodę zdobyli kabarety: „Czyści jak łza”, „Koń Polski”, „Kabel”, „Paka”, „Kabaret z Uniwersytetu w Dniepropietrowsku” i „Potem”.

Kabaret „Czyści jak łza” z Olsztyna, powstał w 1975 roku w Toruniu. Założycielami byli studenci Uniwersytetu Mikołaja Kopernika – Marek „Maras” Markiewicz i bracia Wroniszewscy- Jan Kazimierz i Jaromir „Jaron” Hubert.  W czasach studenckich grupa wielokrotnie zmieniała nazwę, występowali m.in. jako „Kabaret Non Olet”, „Biobmersi” czy „Kciuk”. Żadna z tych nazw nie przetrwała długo i ostatecznie wrócili do „Czyści jak łza”, która wywodziła się początkowo z duetu gitarowo-fletowego. Tworzyli go Waldemar Kłusowski i Marek Markiewicz. Po ukończeniu studiów w 1980 roku członkowie podjęli pracę w Teatrze Lalek oraz zaangażowali się w projekt „Teatr w drodze”. Po kilku latach działalności zmienili nazwę na „Teatrzyk Piosenki Satyrycznej”, bowiem jak podkreślają artyści: Piosenka satyryczna, w którą można się zasłuchać i zapatrzeć jednocześnie, to nasza wizytówka. Kabaret specjalizuje się także w piosenkach literackich z nutką czarnego humoru i absurdu. Ponadto prezentują także swoje skecze, monologi i poezję satyryczną. Pod koniec lat 80. do kabaretu dołączają: Marek Trebiński i Elżbieta Grad-Cupriak. Od 1989 roku grupa zajęła się audycjami radiowymi w Radiu Olsztyn, są autorami m.in. takich audycji jak: „Radiowizja Lokalna”, „Radiowy Klub Akwarystów” czy „Krotochwile”.

Grupa artystyczna „Koń Polski” po chwili przerwy na podium wraca do gry. Z racji, że był już przez nas opisywany, przypominajka.

O kabarecie „Kabel” wiemy tyle, że pochodził z Gdańska, w skład grupy wchodzili: Tomasz Jura, Grzegorz Szlapa, Piotr Zawada, Ryszard Muszytowski oraz sekcja muzyczna Mieczysław Giedrojć z Bydgoszczy. Oprócz nagrody na PACE zdobyli także nagrodę publiczności na VIII Ostrołęckim Spotkaniu z Piosenką Kabaretową oraz I miejsce na Lidzbarskich Biesiadach Humoru i Satyry.

Grupa „Paka” była już przez nas opisywana w poprzednich częściach, przypominajka.

„Kabaret z Uniwersytetu w Dniepropietrowsku” to także nieznany twór. Posiadamy jedynie informację, że był patronatem dla kabaretu cywilnego „D.G.U”, w skład którego wchodzili: Grigorij Gelfer, Jewgienij Gienigin, Aleksander Konstatinow.

Na koniec kabaret „Potem”, który podobnie jak „Koń Polski” wraca na podium po przerwie, a że był już u nas omawiany,przypominajka.

Mimo braku oficjalnego werdyktu Jury, rok 1992 obfituje w trochę większą liczbę informacji na temat kabaretów niż w roku poprzednim. Pojawiły się nowe grupy artystyczne, ale „starzy wyjadacze” również nie dają za wygraną.
To tyle w dzisiejszej części. Zapraszamy na kolejną już niebawem!

ANETA TABISZEWSKA

Literatura:
Andrzej Domagalski, Leszek Kwiatkowski, Kabaret w Polsce 1950-2000, Krakowska Fundacja Teatralna, Kraków 2015.
Kozłowska A., Magiczny świat kabaretu PAKA 1985-2001, Kraków, 2002.

Z wizytą u laureatów PAKI 1985-1994 [cz. VI]

Z WIZYTĄ U LAUREATÓW PAKI 1985-1994

CZĘŚĆ VI
PAKA 1990

Po zmianach politycznych, jakie przyniósł rok 1989, można by przypuszczać, że cenzura będzie bardziej łaskawa lub jej wcale nie będzie. Można by także sądzić, że tematem przewodnim skeczy będzie polityka. Po części tak było. Po raz pierwszy na Przeglądzie miał miejsce Pojedynek Satyryków, zatytułowany „Polska-ZSRR”, co wywołało niepokój wśród Jurorów. Jednak po rozmowach Jury-Organizatorzy program się odbył, nie omijając polityki i trudnych tematów.

W roku 1990 znamy kabarety, które dostały nagrody, jednak nie wiemy kto zajął konkretne miejsca, bowiem w archiwach PAKI brak jakiejkolwiek wzmianki na temat werdyktu. Istnieją także pewne nieścisłości, jeśli chodzi o laureatów. W biuletynie 30. PAKI zwycięskie kabarety to: „Bez Nas”, „Dzyps”, „Nijak”, „Taki”, „Rzęzik”, „Teatr Absurdu ŻŻŻŻŻ”. Natomiast na oficjalnej stronie PAKI oraz w książce A. Kozłowskiej „Magiczny świat kabaretu PAKA 1985-2001” laureatami są: „Teatr Absurdu ŻŻŻŻŻ”, „Bez Nas”, „Paka”, „Rzęzik”. Zatem skoro dwa źródła są zgodne co do przyznanych nagród, uwierzmy im na słowo.

„Teatr Absurdu ŻŻŻŻŻ” jest jedną z czterech części zielonogórskiej „Formacji Zaś”, którą jak już wiemy założył Władysław Sikora w 1988 roku. W skład grupy wchodzili studenci WSP. Kabaret ten miał satyryczny charakter, kpił także z pseudo artyzmu teatrów alternatywnych. Grupa istnieje do dziś, występując okazjonalnie, ze swoim jedynym programem „Teatr mój widzę z Odgromnikiem”. Próbka twórczości grupy „ŻŻŻŻŻ” znajduje się tutaj.

Kabaret „Bez Nas” pojawia się już na Przeglądzie trzeci raz, trzymając poziom i miejsce na podium, przypominajka.

Grupa artystyczna „Paka” także nie jest świeżynką w konkursie, przypominajka.

Jeśli natomiast chodzi o kabaret „Rzęzik” z Kielc, podejrzewam, że pod tą nazwą kryje się grupa, którą już znamy jako „Zezik„, bo przecież kto zabroni zmiany nazwy? Oprócz nazwy zmienił się także nieco skład grupy, który w 1990 roku był następujący: Paweł Chodun, Jarosław Bukowski, Andrzej Kudra, Jacek Kawarski, Zbigniew Skrzypczyk, Paweł Pająk.

W tym roku to tyle nowości, a czy następny przyniesie równie ciekawe odkrycia? Zapraszamy niebawem na kolejną część!

ANETA TABISZEWSKA

Literatura:
Andrzej Domagalski, Leszek Kwiatkowski, Kabaret w Polsce 1950-2000, Krakowska Fundacja Teatralna, Kraków 2015.
Kozłowska A., Magiczny świat kabaretu PAKA 1985-2001, Kraków, 2002.

Z wizytą u laureatów PAKI 1985-1994 [cz. V]

Z WIZYTĄ U LAUREATÓW PAKI 1985-1994

CZĘŚĆ V
PAKA 1989

Dziś na warsztat bierzemy rok 1989, który był rokiem przełomowym w polskiej historii, a czy w kabarecie również? Do konkursu zgłosiło się 35 kabaretów.

I MIEJSCE: BARSZCZ Z KROKIETEM Z FORMACJI ZAŚ

Pierwsze miejsce zdobył „Barszcz z krokietem z Formacji Zaś” z Zielonej Góry (ówcześnie mówiło się na kabarety pochodzące z Zielonej Góry, że wywodzą się z Zielonogórskiego Zagłębia Kabaretowego). Powstał w 1989 roku, pod kierownictwem Dariusza Kamysa. Natomiast program opierał się na „Teatrzyku Zielona Gęś” Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. Po rozwiązaniu grupy w 1990 roku, idee programu przejął kabaret „Potem”.

II MIEJSCE: ZEZIK, KABARET PIOSENKI NIJAK

Drugie miejsce zajęli ex aequo Kabaret „Zezik” z Kielc oraz Kabaret Piosenki „Nijak” z Tuszyna. Na temat pierwszego z nich nie ma za wiele informacji. Znamy jedynie skład grupy w 1989 roku, byli to: Joanna Walaszek, Paweł Chodun, Jarosław Bukowski, Jacek Kaleta, Przemysław Predygier, Jacek Kawarski i Zbigniew Skrzypczyk. Kabaret Piosenki „Nijak” został założony w 1978 roku. Początkowo występował jako zespół „Nijak”. Pierwszy sukces odniósł na Festiwalu Piosenki Turystycznej YAPA w Łodzi. W skład grupy wchodzili studenci łódzkich uczelni. Obecnie tworzą go: Romuald Bladowski, Tomasz i Jacek Liszewski, Tomasz Wiliński. Na chwilę przekształcił się w Kabaret Piosenki „Nijak”, by odnieść pierwszy sukces na Przeglądzie w 1980 roku i powtórzyć go dziewięć lat później. Od roku 1998 grupa nie koncertowała. Reaktywowali swoją działalność w 2005 roku i z powodzeniem koncertują do dziś. Do posłuchania tutaj.

III MIEJSCE: KABARET BEZ NAS

Trzecie miejsce zajął Kabaret „Bez Nas”, który był już omawiany w poprzedniej części. Przypominajka.

GRAND PRIX: KABARET PAKA

Grand Prix konkursu zdobyła grupa z Jeleniej Góry – „Paka”. Została założona w 1989 roku przez Krzysztofa Langera (wcześniejszego założyciela kabaretu „Potem”), oprócz niego w składzie byli: Mirek Gancarz, Jaroszka, Andrzej Marchowski i Andrzej Jakubowski. Natomiast obecny skład kabaretu to: Krzysztof Langer, Piotr Przeniosło i Krzysztof Rogacewicz. Nazwę tłumaczono jako zgraną paczkę przyjaciół, którzy postanowili coś razem zrobić. Tematyką występów jest satyra polityczna, obyczajowa i społeczna. Próbka twórczości do obejrzenia tu.

Rok 1989 okazał się przełomowym nie tylko w historii Polski, ale i kabaretu. Podczas tegorocznego Przeglądu zostały odkryte dwie grupy, które z powodzeniem działają do dziś. Warto także zaznaczyć, że organizatorzy konkursu dostali nagrodę Kulturalną „Solidarności” za rok 1988. Zapraszamy na kolejną część!

ANETA TABISZEWSKA

Literatura:
Andrzej Domagalski, Leszek Kwiatkowski, Kabaret w Polsce 1950-2000, Krakowska Fundacja Teatralna, Kraków 2015.
Kozłowska A., Magiczny świat kabaretu PAKA 1985-2001, Kraków, 2002.
Strona Kabaretu „Nijak”: www.nijak.com.pl