Z wizytą u laureatów PAKI 1985-1994 [cz. X]

Z WIZYTĄ U LAUREATÓW PAKI 1985-1994

CZĘŚĆ X
PAKA 1994

Plakat reklamujący Festiwal PaKA 1994 (źródło: Magiczny Świat Kabaretu, Agnieszka Kozłowska)

Co dobre i ciekawe szybko się kończy. Tak więc przyszła pora na ostatnią już część tego cyklu, w której będzie mowa o roku 1994.

GRAND PRIX: QUASI KABARET RAFAŁA KMITY

Był omawiany w poprzedniej części. Jednak rok wcześniej znany był pod nieco inną nazwą. Przypominajka.

I MIEJSCE: KABARET ARTURA I

Niewiele wiemy o tym kabarecie. Powstał w latach 90., a założycielem był Artur Ilgner. Występowali w nim Maciej Stuhr i Jan Wieczorkowski. Skład grupy na rok 1994 był następujący: Agata Biały, Monika Paluszek, Kinga Ilgner, Iza Skipiała, Ewa Wiewiórkowska, Magda Stojowska, Janusz Kruciński i Maciej Wojdyła. Być może jest to kontynuacja kabaretu „Rabczur”, funkcjonującego pod inna nazwą, jednak nie mamy pewnej informacji, że tak było, więc możemy tylko gdybać.

II MIEJSCE: KABARET CIACH

Powstał w 1994 roku z inicjatywy Janusza Rewersa, w Zielonej Górze i należy do tzw. Zielonogórskiego Zagłębia Kabaretowego. Został założony dość spontanicznie, bo na hasło ówczesnego guru kabaretowego Władysława Sikory: „Zakładajcie kabarety!”. Pierwszym tekściarzem był Dariusz Kamys.

„Ciachy” cechują się apolitycznością, absurdem i uwidacznianiem problemów społecznych wraz z parodiami znanych postaci, sytuacji i piosenek. Często wchodzą w interakcje z publicznością, co przynosi pozytywne efekty. Nazwa kabaretu pochodzi od słowa „ciacho”, co po łacinie miało oznaczać: smaczny, zjadliwy, dobry: coś, czego warto spróbować.

W skład zespołu wchodzą: Małgorzata Czyżycka, Tomasz Kowalski (pomysłodawca nazwy), Leszek Jenek (wcześniej w kabarecie „Potem”) i Andrzej Kłos. Kabaret jest gospodarzem Zielonogórskiej Nocy Kabaretowej „Kabaretobranie”. Ponadto członkowie grupy są laureatami wielu nagród, m.in. Mulatka w Ełku, Fama w Świnoujściu czy Ryjek w Rybniku. Obecnie styl grupy można określić jako obyczajowo-absurdalny z elementami improwizacji. W 2004 roku skład kabaretu uległ zmianie i z grupy odszedł Janusz Rewers oraz Andrzej Kłos. Dla przypomnienia skecz grupy, do zobaczenia tutaj.

III MIEJSCE: KABARET KOALICJA

O tej grupie artystycznej jest bardzo mało informacji. Wiemy tyle, że był to krakowski kabaret, a w skład zespołu wchodzili: Ewa Zajdek, Andrzej Kaczmarczyk, Marcin Baran, Dobrosław Rodziewicz i Jacek Płaza. W Internecie krążą także stare nagrania, głównie piosenki, tak więc możemy przypuszczać, że ich główną formą sceniczną była właśnie piosenka. Próbka twórczości do obejrzenia tu.

To tyle w tej ostatniej części. Z całego cyklu wyłonił nam się mały przekrój ówczesnych kabaretów. Jedni mieli dobry pomysł na siebie, osiągnęli sukces i są obecni w świecie kabaretu do dziś. Drudzy natomiast nie przypadli do gustu publiczności czy jurorom, może stwierdzili, że to nie jest ich pomysł na życie i zaprzestali działalności.

ANETA TABISZEWSKA

Literatura:
Andrzej Domagalski, Leszek Kwiatkowski, Kabaret w Polsce 1950-2000, Krakowska Fundacja Teatralna, Kraków 2015.
Agnieszka Kozłowska, Magiczny świat kabaretu PAKA 1985-2001, Kraków, 2002.

Z wizytą u laureatów PAKI 1985-1994 [cz. IX]

Z WIZYTĄ U LAUREATÓW PAKI 1985-1994

CZĘŚĆ IX
PAKA 1993

 

W dzisiejszej części będzie mowa o laureatach PAKI w 1993 roku. Po trzech latach braku oficjalnej informacji o przyznanych nagrodach, w tym roku można je znaleźć w archiwach PAKI.

GRAND PRIX: NIE PRZYZNANO

I MIEJSCE: KABARET AUTORSKI RAFAŁA KMITY

Powszechnie znana jako „Grupa Rafała Kmity” z Krakowa, założona w 1993 roku. W swoich występach wykorzystuje teatr, rewię i kabaret w jednym. Na początku działalności grupa nosiła nazwę „Zespół Downa – czyli Autorski Kabaret Rafała Kmity”, później, do 1997 roku działa jako „Quasi-Kabaret Rafała Kmity”. Zdobyli trzy razy z rzędu pierwsze miejsce na PACE, jak dotąd nie udało się to żadnemu kabaretowi. Ponadto wygrywali na każdych możliwych przeglądach. Stworzyli siedem spektakli, występując nie tylko w Polsce, ale również w Rosji, Austrii, Francji, Szwecji czy USA. Skład kabaretu nie jest stały. Założyciel grupy pisze scenariusz i pod niego dobiera artystów z krakowskich teatrów. Stali współpracownicy to m.in.: Sonia Bohosiewicz, Piotr Plewa, Arkadiusz Lipnicki, Grzegorz Kliś. Grupa istnieje do dziś i miewa się bardzo dobrze. Próbka twórczości do obejrzenia tu.

II MIEJSCE: KABARET RABCZUR

Niewiele wiemy o tym kabarecie. Początkowo zwany „Rabczurem”, powstał w 1992 roku w Rabce, a założycielem był Artur Ilgner. Grupa artystyczna pozwoliła wielu członkom postawić pierwsze kroki w stronę aktorskiej kariery. Dzięki kabaretowi możemy dziś podziwiać na dużym ekranie m.in. Jana Wieczorkowskiego czy Maćka Stuhra.

III MIEJSCE: KABARET FAJF

Ten twór artystyczny był już przez nas omawiany. Przypominajka.

Rok 1993 wniósł w świat kabaretu dwie nowe grupy artystyczne, z czego jedna z nich okazała się fenomenem na skalę światową.

Zapraszamy na kolejną, ostatnią już część tego cyklu!

ANETA TABISZEWSKA

Literatura:
Andrzej Domagalski, Leszek Kwiatkowski, Kabaret w Polsce 1950-2000, Krakowska Fundacja Teatralna, Kraków 2015.
Kozłowska A., Magiczny świat kabaretu PAKA 1985-2001, Kraków, 2002.

Z wizytą u laureatów PAKI 1985-1994 [cz. VIII]

Z WIZYTĄ U LAUREATÓW PAKI 1985-1994

CZĘŚĆ VIII
PAKA 1992

W dzisiejszej części skupimy się na roku 1992. Jest to rok ważny, ponieważ dożywotnim konferansjerem zostaje Piotr Bałtroczyk. Przegląd przeżywa jednak kryzys, bowiem do konkursu zgłosiła się najmniejsza jak dotąd liczba kabaretów- tylko 7. Podobnie jak w poprzednich latach, w archiwach PAKI brak oficjalnej informacji na temat przyznanych nagród. Oczywiście znamy zwycięzców, ale niestety bez określenia miejsc, które zdobyli. I tak w 1992 roku nagrodę zdobyli kabarety: „Czyści jak łza”, „Koń Polski”, „Kabel”, „Paka”, „Kabaret z Uniwersytetu w Dniepropietrowsku” i „Potem”.

Kabaret „Czyści jak łza” z Olsztyna, powstał w 1975 roku w Toruniu. Założycielami byli studenci Uniwersytetu Mikołaja Kopernika – Marek „Maras” Markiewicz i bracia Wroniszewscy- Jan Kazimierz i Jaromir „Jaron” Hubert.  W czasach studenckich grupa wielokrotnie zmieniała nazwę, występowali m.in. jako „Kabaret Non Olet”, „Biobmersi” czy „Kciuk”. Żadna z tych nazw nie przetrwała długo i ostatecznie wrócili do „Czyści jak łza”, która wywodziła się początkowo z duetu gitarowo-fletowego. Tworzyli go Waldemar Kłusowski i Marek Markiewicz. Po ukończeniu studiów w 1980 roku członkowie podjęli pracę w Teatrze Lalek oraz zaangażowali się w projekt „Teatr w drodze”. Po kilku latach działalności zmienili nazwę na „Teatrzyk Piosenki Satyrycznej”, bowiem jak podkreślają artyści: Piosenka satyryczna, w którą można się zasłuchać i zapatrzeć jednocześnie, to nasza wizytówka. Kabaret specjalizuje się także w piosenkach literackich z nutką czarnego humoru i absurdu. Ponadto prezentują także swoje skecze, monologi i poezję satyryczną. Pod koniec lat 80. do kabaretu dołączają: Marek Trebiński i Elżbieta Grad-Cupriak. Od 1989 roku grupa zajęła się audycjami radiowymi w Radiu Olsztyn, są autorami m.in. takich audycji jak: „Radiowizja Lokalna”, „Radiowy Klub Akwarystów” czy „Krotochwile”.

Grupa artystyczna „Koń Polski” po chwili przerwy na podium wraca do gry. Z racji, że był już przez nas opisywany, przypominajka.

O kabarecie „Kabel” wiemy tyle, że pochodził z Gdańska, w skład grupy wchodzili: Tomasz Jura, Grzegorz Szlapa, Piotr Zawada, Ryszard Muszytowski oraz sekcja muzyczna Mieczysław Giedrojć z Bydgoszczy. Oprócz nagrody na PACE zdobyli także nagrodę publiczności na VIII Ostrołęckim Spotkaniu z Piosenką Kabaretową oraz I miejsce na Lidzbarskich Biesiadach Humoru i Satyry.

Grupa „Paka” była już przez nas opisywana w poprzednich częściach, przypominajka.

„Kabaret z Uniwersytetu w Dniepropietrowsku” to także nieznany twór. Posiadamy jedynie informację, że był patronatem dla kabaretu cywilnego „D.G.U”, w skład którego wchodzili: Grigorij Gelfer, Jewgienij Gienigin, Aleksander Konstatinow.

Na koniec kabaret „Potem”, który podobnie jak „Koń Polski” wraca na podium po przerwie, a że był już u nas omawiany,przypominajka.

Mimo braku oficjalnego werdyktu Jury, rok 1992 obfituje w trochę większą liczbę informacji na temat kabaretów niż w roku poprzednim. Pojawiły się nowe grupy artystyczne, ale „starzy wyjadacze” również nie dają za wygraną.
To tyle w dzisiejszej części. Zapraszamy na kolejną już niebawem!

ANETA TABISZEWSKA

Literatura:
Andrzej Domagalski, Leszek Kwiatkowski, Kabaret w Polsce 1950-2000, Krakowska Fundacja Teatralna, Kraków 2015.
Kozłowska A., Magiczny świat kabaretu PAKA 1985-2001, Kraków, 2002.

Z wizytą u laureatów PAKI 1985-1994 [cz. VI]

Z WIZYTĄ U LAUREATÓW PAKI 1985-1994

CZĘŚĆ VI
PAKA 1990

Po zmianach politycznych, jakie przyniósł rok 1989, można by przypuszczać, że cenzura będzie bardziej łaskawa lub jej wcale nie będzie. Można by także sądzić, że tematem przewodnim skeczy będzie polityka. Po części tak było. Po raz pierwszy na Przeglądzie miał miejsce Pojedynek Satyryków, zatytułowany „Polska-ZSRR”, co wywołało niepokój wśród Jurorów. Jednak po rozmowach Jury-Organizatorzy program się odbył, nie omijając polityki i trudnych tematów.

W roku 1990 znamy kabarety, które dostały nagrody, jednak nie wiemy kto zajął konkretne miejsca, bowiem w archiwach PAKI brak jakiejkolwiek wzmianki na temat werdyktu. Istnieją także pewne nieścisłości, jeśli chodzi o laureatów. W biuletynie 30. PAKI zwycięskie kabarety to: „Bez Nas”, „Dzyps”, „Nijak”, „Taki”, „Rzęzik”, „Teatr Absurdu ŻŻŻŻŻ”. Natomiast na oficjalnej stronie PAKI oraz w książce A. Kozłowskiej „Magiczny świat kabaretu PAKA 1985-2001” laureatami są: „Teatr Absurdu ŻŻŻŻŻ”, „Bez Nas”, „Paka”, „Rzęzik”. Zatem skoro dwa źródła są zgodne co do przyznanych nagród, uwierzmy im na słowo.

„Teatr Absurdu ŻŻŻŻŻ” jest jedną z czterech części zielonogórskiej „Formacji Zaś”, którą jak już wiemy założył Władysław Sikora w 1988 roku. W skład grupy wchodzili studenci WSP. Kabaret ten miał satyryczny charakter, kpił także z pseudo artyzmu teatrów alternatywnych. Grupa istnieje do dziś, występując okazjonalnie, ze swoim jedynym programem „Teatr mój widzę z Odgromnikiem”. Próbka twórczości grupy „ŻŻŻŻŻ” znajduje się tutaj.

Kabaret „Bez Nas” pojawia się już na Przeglądzie trzeci raz, trzymając poziom i miejsce na podium, przypominajka.

Grupa artystyczna „Paka” także nie jest świeżynką w konkursie, przypominajka.

Jeśli natomiast chodzi o kabaret „Rzęzik” z Kielc, podejrzewam, że pod tą nazwą kryje się grupa, którą już znamy jako „Zezik„, bo przecież kto zabroni zmiany nazwy? Oprócz nazwy zmienił się także nieco skład grupy, który w 1990 roku był następujący: Paweł Chodun, Jarosław Bukowski, Andrzej Kudra, Jacek Kawarski, Zbigniew Skrzypczyk, Paweł Pająk.

W tym roku to tyle nowości, a czy następny przyniesie równie ciekawe odkrycia? Zapraszamy niebawem na kolejną część!

ANETA TABISZEWSKA

Literatura:
Andrzej Domagalski, Leszek Kwiatkowski, Kabaret w Polsce 1950-2000, Krakowska Fundacja Teatralna, Kraków 2015.
Kozłowska A., Magiczny świat kabaretu PAKA 1985-2001, Kraków, 2002.

Z wizytą u laureatów PAKI 1985-1994 [cz. V]

Z WIZYTĄ U LAUREATÓW PAKI 1985-1994

CZĘŚĆ V
PAKA 1989

Dziś na warsztat bierzemy rok 1989, który był rokiem przełomowym w polskiej historii, a czy w kabarecie również? Do konkursu zgłosiło się 35 kabaretów.

I MIEJSCE: BARSZCZ Z KROKIETEM Z FORMACJI ZAŚ

Pierwsze miejsce zdobył „Barszcz z krokietem z Formacji Zaś” z Zielonej Góry (ówcześnie mówiło się na kabarety pochodzące z Zielonej Góry, że wywodzą się z Zielonogórskiego Zagłębia Kabaretowego). Powstał w 1989 roku, pod kierownictwem Dariusza Kamysa. Natomiast program opierał się na „Teatrzyku Zielona Gęś” Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. Po rozwiązaniu grupy w 1990 roku, idee programu przejął kabaret „Potem”.

II MIEJSCE: ZEZIK, KABARET PIOSENKI NIJAK

Drugie miejsce zajęli ex aequo Kabaret „Zezik” z Kielc oraz Kabaret Piosenki „Nijak” z Tuszyna. Na temat pierwszego z nich nie ma za wiele informacji. Znamy jedynie skład grupy w 1989 roku, byli to: Joanna Walaszek, Paweł Chodun, Jarosław Bukowski, Jacek Kaleta, Przemysław Predygier, Jacek Kawarski i Zbigniew Skrzypczyk. Kabaret Piosenki „Nijak” został założony w 1978 roku. Początkowo występował jako zespół „Nijak”. Pierwszy sukces odniósł na Festiwalu Piosenki Turystycznej YAPA w Łodzi. W skład grupy wchodzili studenci łódzkich uczelni. Obecnie tworzą go: Romuald Bladowski, Tomasz i Jacek Liszewski, Tomasz Wiliński. Na chwilę przekształcił się w Kabaret Piosenki „Nijak”, by odnieść pierwszy sukces na Przeglądzie w 1980 roku i powtórzyć go dziewięć lat później. Od roku 1998 grupa nie koncertowała. Reaktywowali swoją działalność w 2005 roku i z powodzeniem koncertują do dziś. Do posłuchania tutaj.

III MIEJSCE: KABARET BEZ NAS

Trzecie miejsce zajął Kabaret „Bez Nas”, który był już omawiany w poprzedniej części. Przypominajka.

GRAND PRIX: KABARET PAKA

Grand Prix konkursu zdobyła grupa z Jeleniej Góry – „Paka”. Została założona w 1989 roku przez Krzysztofa Langera (wcześniejszego założyciela kabaretu „Potem”), oprócz niego w składzie byli: Mirek Gancarz, Jaroszka, Andrzej Marchowski i Andrzej Jakubowski. Natomiast obecny skład kabaretu to: Krzysztof Langer, Piotr Przeniosło i Krzysztof Rogacewicz. Nazwę tłumaczono jako zgraną paczkę przyjaciół, którzy postanowili coś razem zrobić. Tematyką występów jest satyra polityczna, obyczajowa i społeczna. Próbka twórczości do obejrzenia tu.

Rok 1989 okazał się przełomowym nie tylko w historii Polski, ale i kabaretu. Podczas tegorocznego Przeglądu zostały odkryte dwie grupy, które z powodzeniem działają do dziś. Warto także zaznaczyć, że organizatorzy konkursu dostali nagrodę Kulturalną „Solidarności” za rok 1988. Zapraszamy na kolejną część!

ANETA TABISZEWSKA

Literatura:
Andrzej Domagalski, Leszek Kwiatkowski, Kabaret w Polsce 1950-2000, Krakowska Fundacja Teatralna, Kraków 2015.
Kozłowska A., Magiczny świat kabaretu PAKA 1985-2001, Kraków, 2002.
Strona Kabaretu „Nijak”: www.nijak.com.pl